Bệnh có thể bùng phát thành dịch nhỏ trong các môi trường tập trung đông trẻ như nhà trẻ, trường mẫu giáo. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ.
Theo bác sĩ Tô Quang Huy, chuyên khoa Nhi, tay chân miệng là bệnh do virus gây ra, thường gặp nhất ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, họng, nước bọt, hoặc dịch từ các nốt phỏng của người bệnh. Biểu hiện ban đầu thường là sốt nhẹ, mệt mỏi, sau đó trẻ có thể xuất hiện loét miệng gây đau khi ăn uống, phát ban đỏ hoặc phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân và vùng mông.
Mặc dù phần lớn các ca bệnh đều nhẹ và có thể tự khỏi sau 7–10 ngày, một số trường hợp có thể tiến triển nhanh và gây biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi. Do đó, việc phát hiện sớm và theo dõi sát tình trạng sức khỏe của trẻ là rất quan trọng.
Bác sĩ Tô Quang Huy hướng dẫn cách xử lý ban đầu khi trẻ có dấu hiệu loét miệng tại nhà.
Bác sĩ Huy cho biết, biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay là giữ gìn vệ sinh cá nhân cho trẻ và môi trường sống xung quanh. Trẻ cần được rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đồ chơi, vật dụng cá nhân, bề mặt sàn nhà, tay nắm cửa… nên được vệ sinh bằng dung dịch sát khuẩn định kỳ. Trong gia đình có trẻ bệnh, cần cách ly tạm thời, tránh để trẻ tiếp xúc gần với các bạn khác hoặc sử dụng chung vật dụng.
Tại trường học và nhà trẻ, giáo viên và nhân viên chăm sóc cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe học sinh, phát hiện sớm dấu hiệu bệnh để thông báo với phụ huynh và có biện pháp xử lý kịp thời. Việc tạm cho trẻ nghỉ học khi có triệu chứng nghi ngờ không chỉ giúp trẻ hồi phục tốt hơn mà còn hạn chế lây lan trong cộng đồng.
Khi trẻ có biểu hiện như sốt cao kéo dài, nôn nhiều, giật mình, run tay chân hoặc ngủ li bì, phụ huynh cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám và theo dõi. Bác sĩ Huy khuyến cáo không nên tự ý dùng thuốc hạ sốt, giảm đau hoặc bôi thuốc vào các nốt ban nếu chưa có chỉ định, vì có thể gây kích ứng da hoặc che lấp triệu chứng.
Bác sĩ Huy cập nhật thông tin ca bệnh trong buổi giao ban chuyên môn tại bệnh viện.
Hiện nay, chưa có vaccine phòng ngừa tay chân miệng, vì vậy các biện pháp vệ sinh cá nhân, ăn chín uống sôi, hạn chế tiếp xúc nguồn lây và chủ động theo dõi sức khỏe của trẻ vẫn là cách hiệu quả nhất để kiểm soát bệnh.
Bác sĩ Tô Quang Huy nhấn mạnh, trong giai đoạn cao điểm như hiện nay, phụ huynh cần giữ tinh thần cảnh giác nhưng không hoang mang. Việc trang bị kiến thức cơ bản, chăm sóc trẻ đúng cách và hợp tác chặt chẽ với cơ sở y tế sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ và biến chứng của tay chân miệng, góp phần bảo vệ sức khỏe trẻ em một cách bền vững.
Quỳnh Anh
